تصور این‌که به صورت ناگهانی بخش زیادی از جامعه به بیماری مرموزی دچار شوند که درمانی ندارد، بسیار هولناک است. پیش از به نتیجه رسیدن واکسیناسیون و شناسایی داروهای موثر بر درمان کرونا، بسیاری از ما چنین حسی را تجربه کردیم. رمان کوری اثر ژوزه ساراماگو نیز به چنین وضعیتی اشاره دارد، یک بیماری مرموز با علائم عجیب و غریب در سطح شهر پخش می‌شود و بینایی افراد را از بین می‌برد. شیوع این نابینایی با منشائی نامعلوم و ناشناخته اتفاقات نامتعارف و عجیبی را رقم می‌زند که این کتاب فوق العاده به آنها اشاره می‌کند. موضوع کتاب کوری اجتماعی و سیاسی است.
کوری | : نام کتاب |
ژوزه ساراماگو | : نویسنده |
کیومرث پارسای | : مترجم |
نشر روزگار | : ناشر |
۱۳۹۰ | : سال |
۲۰۸ | : تعداد صفحات |
داستان و رمان اجتماعی خارجی | : موضوع |
چاپی | : نسخه قابل دریاف |
کتاب «کوری» اثر ژوزه ساراماگو (José Saramago) یکی از آثار برجسته و تأثیرگذار ادبیات معاصر است که به موضوعات انسانی، اخلاقی، و اجتماعی در قالب یک داستان تخیلی و تمثیلی می‌پردازد. در ادامه نقدی جامع بر این اثر ارائه می‌شود:
خلاصه داستان
رمان «کوری» داستان یک بیماری مرموز و مسری را روایت می‌کند که باعث کوری ناگهانی افراد می‌شود. این کوری به صورت خاصی ظاهر می‌شود، به گونه‌ای که افراد دچار دیدن یک سفید مطلق می‌شوند. این بیماری به سرعت گسترش می‌یابد و دولت برای کنترل اوضاع، بیماران را در قرنطینه‌ای رها می‌کند. در میان این آشفتگی، همسر یک چشم‌پزشک که به طرز معجزه‌آسایی به این بیماری مبتلا نمی‌شود، همراه گروهی از افراد کور سعی می‌کند در این دنیای بی‌نظم زنده بماند.
تم‌های اصلی کتاب
انسانیت و اخلاق در بحران
ساراماگو در این کتاب به بررسی واکنش انسان‌ها در شرایط بحرانی می‌پردازد. داستان نشان می‌دهد که چگونه ترس، ناامیدی و بقا می‌تواند اخلاق و انسانیت را به چالش بکشد. قرنطینه نمادی از جامعه‌ای است که نظم خود را از دست داده و به سمت وحشی‌گری پیش می‌رود.
نقد جامعه و حکومت
رفتار دولت در قرنطینه کردن بیماران و بی‌توجهی به وضعیت آنها، انتقادی به ساختارهای قدرت و بی‌رحمی آنها در مواجهه با بحران‌هاست. ساراماگو نشان می‌دهد که چگونه سیستم‌های حکومتی ممکن است در مواقع بحرانی، ناکارآمد و غیرانسانی عمل کنند.
تمثیل و استعاره
کوری در این داستان نه فقط یک بیماری فیزیکی، بلکه استعاره‌ای از ناتوانی انسان‌ها در دیدن واقعیت‌ها، درک دیگران و پذیرش تفاوت‌هاست. افراد در این داستان، حتی پیش از کوری جسمانی، به نوعی دچار کوری اخلاقی و معنوی بوده‌اند.
سبک نوشتاری
یکی از ویژگی‌های برجسته ساراماگو در این کتاب، سبک خاص نویسندگی اوست. او از نشانه‌های نگارشی به شکل غیرمعمول استفاده می‌کند؛ برای مثال، دیالوگ‌ها را بدون علامت نقل قول می‌نویسد و جملات طولانی به کار می‌برد. این سبک ممکن است در ابتدا برای خواننده دشوار باشد، اما به زودی با ریتم داستان هماهنگ می‌شود و به تجربه‌ای متفاوت تبدیل می‌شود.
شخصیت‌پردازی
شخصیت‌های کتاب اغلب بی‌نام هستند و با عناوینی مانند «چشم‌پزشک»، «همسر چشم‌پزشک»، یا «مردی با چشم‌بند سیاه» معرفی می‌شوند. این انتخاب باعث می‌شود که تمرکز از فردیت شخصیت‌ها برداشته شود و خواننده به موضوعات کلی‌تر و نمادین داستان توجه کند.
با این حال، شخصیت «همسر چشم‌پزشک» نقش محوری دارد و به عنوان نمادی از امید، شجاعت و انسانیت در میان هرج‌ومرج عمل می‌کند.
پیام کلی کتاب
ساراماگو با این اثر، انسان‌ها را به تفکر درباره ضعف‌های اجتماعی، اخلاقی و فرهنگی خود فرا می‌خواند. او هشدار می‌دهد که اگر به ضعف‌های خود آگاه نباشیم، ممکن است در شرایط بحرانی به راحتی انسانیت خود را از دست بدهیم.
نقاط قوت کتاب
تمثیل قوی و چندلایه: این کتاب دارای معانی پنهانی بسیاری است که هر خواننده می‌تواند برداشت خاص خود را از آن داشته باشد.
داستان‌سرایی جذاب: ساراماگو در ترسیم جهان داستانی‌اش استادانه عمل کرده و فضایی تیره و تکان‌دهنده خلق کرده است.
نقد اجتماعی عمیق: این کتاب فراتر از یک داستان است و تصویری از مشکلات اجتماعی، سیاسی و اخلاقی ارائه می‌دهد.
نقاط ضعف احتمالی
سبک نگارش: جملات طولانی و عدم استفاده از علائم نگارشی مرسوم ممکن است برای برخی خوانندگان دشوار باشد.
فضای تاریک و سنگین: برخی ممکن است فضای داستان را بیش از حد افسرده‌کننده و بدبینانه بیابند.
جمع‌بندی
«کوری» اثری است که خواننده را به تفکر عمیق درباره ماهیت انسان، جامعه و اخلاق وامی‌دارد. این کتاب شاید خواندن آسانی نداشته باشد، اما تأثیر آن ماندگار است. ساراماگو با استفاده از داستانی تخیلی، واقعیت‌های تلخ جامعه انسانی را آشکار می‌کند و مخاطب را به چالش می‌کشد تا ضعف‌های خود و جامعه را بپذیرد و برای تغییر تلاش کند.
این کتاب برای کسانی که علاقه‌مند به داستان‌های تمثیلی با پیام‌های عمیق هستند، انتخابی ایده‌آل است.
